Rynek projektowania oraz prowadzenia inwestycji budowlanych wciąż się zmienia, ale jedno pozostaje pewne: openBIM to nie moda, tylko przyszłość.
Od dłuższego czasu na naszym blogu staramy się dzielić wiedzą na temat tej metodyki, bo wierzymy, że każda nowa informacja może ułatwić życie projektantom, inżynierom i wszystkim związanym z branżą budowlaną.
Jeśli stawiasz pierwsze kroki w świecie openBIM, ten krótki przewodnik jest dla Ciebie.
Jeśli interesuje Cię temat ortwartych standardów, koniecznie sprawdź pozostałe artykuły na naszym blogu, poświęcone temu zagadnieniu. Kliknij w poniższy link, aby dowiedzieć się więcej!
IFC 2x3, IFC 4, IFC 4.3
IFC (Industry Foundation Classes) to nie tyle plik, co cały rozbudowany standard, który pozwala opisać wszystkie elementy budowli w sposób jednoznaczny i uniwersalny. Główną ideą jest zapewnienie kompatybilności między różnymi programami BIM, tak aby architekt, inżynier czy menedżer projektu mogli wymieniać dane bez zbędnych przeszkód.
- Istnieją trzy najważniejsze wersje IFC: 2×3, 4 i 4×3, każda certyfikowana przez ISO. To oznacza, że zostały oficjalnie uznane za zgodne z międzynarodowymi standardami zarządzania danymi.
- Wersje te różnią się przede wszystkim zakresem obsługiwanych klas i konceptów. Najnowsza – IFC 4×3 – rozszerza możliwości opisu obiektów, co pomaga lepiej odwzorować na przykład elementy infrastruktury drogowej, kolejowej czy mostowej.
- Klasy IFC (np. IfcWindow, IfcDoor, IfcColumn) można traktować jak etykiety przypięte do konkretnych obiektów w modelu. Dzięki temu program wie, że dany element to okno, a nie ściana czy filar. Taka kategoryzacja umożliwia bardziej precyzyjne wyszukiwanie, analizę czy raportowanie.
W praktyce IFC zajmuje się jednak nie tylko tym, co „widzimy” w modelu (czyli geometrią), ale też całym zestawem informacji dodatkowych: od właściwości materiałów i wymiarów, przez dane dotyczące bezpieczeństwa po szczegółowe wymagania eksploatacyjne. Te informacje zapisywane są w tzw. PropertySets, czyli paczkach właściwości, które można elastycznie dostosować do potrzeb konkretnego projektu. Standard IFC zawiera własne, uniwersalne propertySets, ale w razie potrzeby nic nie stoi na przeszkodzie, by tworzyć też zestawy dedykowane wyłącznie Twojej inwestycji.
Dzięki temu podejściu IFC doskonale sprawdza się zarówno w małych, jak i ogromnych projektach. Możesz zacząć od prostego modelu zawierającego jedynie podstawowe kształty i kilka istotnych właściwości, a w miarę rozbudowy dokumentacji dodawać bardziej szczegółowe atrybuty czy zaawansowane typy geometrii. Efekt jest taki, że każdy uczestnik projektu – niezależnie od używanego oprogramowania – może pracować na tej samej bazie danych, bez potrzeby ręcznego przepisywania informacji i ryzyka wprowadzania sprzecznych danych
BCF
BCF (BIM Collaboration Format) to format, który wprowadza ład i porządek w komunikacji między wszystkimi osobami zaangażowanymi w projekt. Jeśli kiedykolwiek uczestniczyłeś w dużym przedsięwzięciu BIM, wiesz, jak potrafi się nagromadzić liczba e-maili, notatek i rozmów na temat drobnych, ale istotnych zmian w modelu. BCF daje Ci szansę zapanowania nad tym chaosem.
Najważniejsze zalety BCF to:
- Prosta wymiana uwag: Możesz zaznaczyć konkretny fragment modelu, dodać komentarz, a następnie przesłać to dalej bez załączania całego, nieraz wielogigabajtowego pliku IFC.
- Zarzadzanie zadaniami: Dodawanie priorytetów i statusów do poszczególnych problemów czy zadań pozwala zespołom efektywniej koordynować prace. Architekci, inżynierowie i wykonawcy od razu wiedzą, kto jest odpowiedzialny za dane zadanie i do kiedy powinno zostać zrealizowane.
- Dokładna lokalizacja w modelu: Każdy komentarz, problem czy uwaga jest połączony z konkretnym miejscem w projekcie, więc nie trzeba już przeklikiwać się przez setki widoków, żeby znaleźć, o co chodziło autorowi wiadomości.
- Integracja z różnymi narzędziami BIM: BCF działa w wielu popularnych programach (m.in. Revit, Archicad, Tekla Structures), co jeszcze bardziej ułatwia współpracę między różnymi specjalistami.
W praktyce BCF to doskonały sposób na stworzenie czytelnej historii komunikacji, co staje się nieocenione przy wprowadzaniu poprawek albo przy rozliczeniach projektów. Unika się dublowania zadań i zagubienia w setkach maili, bo wszystko jest dostępne w jednym, zorganizowanym formacie – z przypisanymi osobami, zrzutami ekranu i szczegółowym opisem problemu
bSDD
bSDD (buildingSMART Data Dictionary) stanowi swoiste zaplecze terminologiczne całego ruchu openBIM. Wyobraź sobie bazę, w której masz wszystkie definicje, nazwy, właściwości i klasyfikacje potrzebne do opisania praktycznie każdego elementu budowlanego czy infrastrukturalnego, jakie możesz sobie wyobrazić.
W bSDD znajdziesz:
- Spójne nazewnictwo: Dzięki niemu unikniesz sytuacji, w której ten sam element w jednym programie nazywany jest „ścianą zewnętrzną”, a w innym „fasadą”, prowadząc do nieporozumień.
- Definicje i opisy: Każdy termin ma swoją definicję i często także powiązane atrybuty. To przydatne nie tylko przy pracy w międzynarodowych zespołach, ale i we współpracy między różnymi specjalistami o odmiennym zapleczu technicznym.
- Zgodność z klasyfikacjami: bSDD umożliwia integrację z różnymi systemami klasyfikacji (jak Omniclass, Uniclass, czy polski CCS), co bardzo ułatwia przeszukiwanie, porównywanie i wykorzystywanie informacji w modelu BIM.
Z perspektywy zarządzania projektem czy wielobranżowego zespołu, posiadanie jednego, ustandaryzowanego „słownika” to często klucz do porozumienia i efektywnego dzielenia się danymi. Dzięki bSDD ekipa projektowa unika dublowania nazw czy błędnych interpretacji, a to oznacza mniej poprawek, lepszą jakość dokumentacji i mniejszą liczbę konfliktów w trakcie realizacji inwestycji. Nie trzeba też wszystkiego definiować od zera – jeśli coś istnieje w bSDD, można to po prostu pobrać i dostosować do własnych potrzeb, oszczędzając mnóstwo czasu.
IDS
Information Delivery Specification (IDS) to koncepcja, która na pierwszy rzut oka może brzmieć jak skomplikowany zestaw wymagań, ale w praktyce jest rewelacyjnie prosta i skuteczna.
Wskazujesz, jakie informacje muszą być w modelu (na przykład rodzaj materiału, data montażu, czy współczynnik przenikania ciepła), a następnie ustawiasz automatyczną kontrolę, czy te dane faktycznie tam są.
Zamiast ślęczeć nad tabelami i sprawdzać parametry każdego elementu ręcznie, możesz jednym kliknięciem uruchomić weryfikację całego modelu. Program sam pokaże Ci, co wymaga uzupełnienia, co jest błędnie opisane, a co brakuje w ogóle.
Ponieważ IDS jest ściśle powiązany ze standardem IFC, zapewnia pełną kompatybilność z wieloma narzędziami BIM. Możesz też definiować różne zestawy wymagań dla różnych etapów projektu – od koncepcji, przez projekt wykonawczy, aż po zarządzanie obiektem w fazie eksploatacji. Taka automatyzacja eliminuje mnóstwo codziennych frustracji. Już na starcie widzisz, czy projekt spełnia ustalone kryteria, co trzeba poprawić i kto powinien się tym zająć. W efekcie praca staje się mniej chaotyczna, a finalne modele – dużo bardziej kompletne i wartościowe dla wszystkich stron projektu.
Validation Service
Na koniec warto wspomnieć o Validation Service, czyli rozwiązaniu, które pozwala Ci mieć pewność, że twój plik IFC (niezależnie, czy to IFC 2×3, IFC 4 czy IFC 4×3) spełnia wymogi buildingSMART.
Jak to działa?
Wgrywasz plik IFC na platformę online, a ona analizuje jego strukturę, sprawdza, czy wymagane właściwości zostały poprawnie przypisane, i czy wszystkie elementy są zgodne z założeniami standardu.
Jeśli coś jest nie tak – brakuje istotnej informacji, klasa IFC jest użyta niepoprawnie czy występują błędy w strukturze – Validation Service jasno wskaże, co trzeba poprawić.
Daje to możliwość szybkiej reakcji i uniknięcia długiej listy poprawek na późniejszych etapach projektu. Wszyscy uczestnicy przedsięwzięcia mogą dzięki temu pracować na najbardziej wiarygodnej wersji modelu i mieć pewność, że wymiana danych przebiega bez zakłóceń.
Narzędzie to jest szczególnie cenne w momencie, gdy projekt zaczyna być naprawdę złożony, a w proces zaangażowanych jest wiele różnych zespołów i programów. Odpada odwieczny problem: „U mnie wszystko działa, a u ciebie się sypie?” – bo Validation Service już na starcie wyłapuje rozbieżności i umożliwia ich szybką korektę.
Podsumowanie
OpenBIM to zestaw rozwiązań, które rewolucjonizują sposób, w jaki projektuje się i realizuje inwestycje. IFC zapewnia uniwersalny format i szerokie możliwości opisywania obiektów, BCF usprawnia komunikację i zarządzanie zadaniami, bSDD dba o spójne nazewnictwo i definicje, IDS automatyzuje kontrolę wymagań informacyjnych, a Validation Service pilnuje jakości i poprawności danych. Razem tworzą środowisko, w którym każdy etap prac może być lepiej skoordynowany, mniej podatny na błędy i bardziej przejrzysty. Jeżeli chcesz działać efektywnie i wyprzedzać konkurencję, warto zaprzyjaźnić się z tymi narzędziami jak najwcześniej. W końcu lepiej poświęcić chwilę na naukę, niż potem tracić dni na wyłapywanie błędów i żmudne poprawki.
Do zobaczenia w kolejnym artykule!
Pozdrawiam,
Marcin
