Wdrożenie spójnych zasad modelowania w otwartym formacie IFC to jedna z najlepszych inwestycji, jaką może poczynić zespół projektowy.
Poniższy artykuł rozwija dziesięć kluczowych zagadnień, na które warto zwrócić uwagę, tworząc wewnętrzny standard.
1. Jednostki miar
Jednolity system jednostek to najprostszy sposób na wyeliminowanie błędów, które na etapie koordynacji są… niewidzialne. Przyjmij zasadę „SI wszędzie”. Jeśli narzędzie natywnie operuje milimetrami, wymuś eksport w metrach lub jasno opisz w procedurze, jak wypełnić IfcUnitAssignment:
IfcSIUnit(Length, METRE, 1.0) – jednostka bazowa.Dodatkowo
IfcConversionBasedUnitdla milimetrów (ConversionFactor = 0,001).
Opisz w standardzie:
Kto za to odpowiada (np. BIM Manager).
Jak weryfikować jednostki w narzędziu QA/QC (np. reguła w Solibri / IDS).
Jak raportować błędne elementy – lista z ID, typem i propozycją naprawy.
Dzięki temu nawet, gdy model krąży między Revit‑em, Archicadem i Teklą, otrzymasz zgodne zestawienia mas, powierzchni oraz brak słynnych „przesunięć o 304,8 mm”.
2. Układ koordynacyjny (CRS) – spójne łączenie BIM i GIS
-
Wybór EPSG: podaj konkretny kod (np.
EPSG:2177dla PL‑2000 strefa 7). -
Ustalenie punktu bazowego: fizyczny znak lub osnowa geodezyjna, opisana współrzędnymi i wysokością.
-
Wypełnienie
IfcProjectedCRSw modelu głównym (koordynacyjnym). -
Rekord
IfcMapConversion– wektor przesunięcia X/Y/Z oraz skala (zawsze 1,0).
Dodaj tabelę kontrolną:
| Krok | Narzędzie | Plik kontrolny | Kryterium zaliczenia |
|---|---|---|---|
| A | Civil 3D | DWG z siatką 1 km | Błąd ± 5 mm |
| B | Modeler BIM | IFC „zero‑point” | Przesunięcie = 0 |
Taki schemat minimalizuje ryzyko, że model „skoczy” o kilkaset metrów po imporcie do innego softu lub że skan laserowy nie zgra się z modelem architekta.
3. Spatial Breakdown Structure – kręgosłup danych przestrzennych
W IFC każda geometria musi należeć do drzewa przestrzennego. Bez uporządkowania wieżowiec i garaż podziemny mogą trafić do jednego IfcBuildingStorey, a raport powierzchni stanie się bezużyteczny.
Dla budynku wielokondygnacyjnego:
IfcProject– zakres kontraktu.IfcSite– działka z danymi katastralnymi.IfcBuilding– oddziel dla każdej części (np. biurowiec + hala).IfcBuildingStorey– piętro, zElevation= rzędna ± 0,00.IfcSpace– pomieszczenie, z atrybutemUsage.
Dla drogi:
IfcProject– zakres kontkraktu.IfcSite– działka, na której odbywa się inwestycjaIfcRoad– droga klasy A.IfcRoadPartzPredefinedType=ROADSEGMENT– odcinki kilometrowe.
Opis w standardzie powinien zawierać: schemat, przykładowe nazewnictwo („P5-BIURO-POM_023”) i klucze ID, które łączą model z harmonogramem lub kosztorysem (Work Breakdown Structure).
4. Klasy IFC – mówimy wspólnym językiem
Niepoprawna klasa to później błędny filtr, zły raport materiałów i czas stracony na ręczne poprawki. Dlatego standard powinien oferować matrycę mapowania:
| Element w projekcie | Klasa IFC | PredefinedType | Dopuszczalne wyjątki |
|---|---|---|---|
| Ściana żelbet | IfcWall | SOLIDWALL | brak |
| Płyta zespolona | IfcSlab | FLOOR | IfcCovering jeśli tylko izolacja |
| Ciąg instalacji kanal. | IfcDistributionFlowSegment | SANITARY | brak |
Zalecenia:
Proxy? Tylko awaryjnie. Dodaj w
Namefrazę „DO_KLASYFIKACJI”.Weryfikuj automatycznie (reguła: „Element ma Proxy? – Raportuj”).
Dla elementów złożonych (np. fasada modułowa) rozważ
IfcCurtainWall+ podział naPanel,Mullion,Transom
5. Atrybuty – paszporty obiektów
Minimalny zestaw to Name, PredefinedType, Tag (unikalne ID) i opcjonalnie Description (opis w języku naturalnym). Aby zespół łatwo wyszukiwał obiekty, narzuć prostą konwencję, np.:
<Kod piętra>_<Nazwa elem.>_<Wariant materiału>_<Indeks>F03_SCIANA_ZELB.25_001
Procedura:
Generator ID w Excelu lub skrypcie Dynamo/Grasshopper.
Blokada eksportu, jeśli
Namepuste.Raport „osieroconych” (
IfcElementbezTag).
Standaryzowany Tag bywa kluczowy przy łączeniu modelu z BDO, ERP czy CMMS w fazie eksploatacji.
6. Zestawy właściwości (Pset) i ilości (Qto) – bez chaosu w nazwach
Własne Psety są kuszące, ale najpierw sprawdź, czy buildingSMART nie udostępnia gotowego. W IFC 4 istnieje ponad 900 zestawów. Jeżeli tworzysz firmowy, nadaj mu unikalny prefiks, np. Company_FireRating. (Pamiętaj, aby nie używać prefixu Pset w nazwie)
Etapy tworzenia Pset/Qto:
Spis potrzeb informacyjnych (AIR – Asset Information Requirements).
Mapowanie do istniejących Pset/Qto.
Definicja nowych (nazwa, opis, typ danych, jednostka, wymagalność).
Wdrożenie w szablonach eksportu.
Przykład Qto: Qto_WallBaseQuantities.GrossArea – wygenerowane automatycznie, ale wymaga poprawnej kategorii ściany w modelerze.
7. Typy danych – spójność to podstawa obliczeń
Budżet, analiza energetyczna, zamówienia materiałowe – wszystko opiera się na tym, że „25” to naprawdę 25 mm, a nie 25 calów lub tekst „dwadzieścia pięć”.
Checklist:
Długości:
IfcLengthMeasure(m).Powierzchnie:
IfcAreaMeasure(m²).Objętości:
IfcVolumeMeasure(m³).Procenty:
IfcRatioMeasure.Tak/Nie:
IfcBoolean.
Załącz do standardu tabelę konwersji jednostek (np. MPa → N/mm²) oraz wskazówki, jak ustawić je w popularnych narzędziach (Revit, Archicad, Tekla, DDS‑CAD).
8. Materiały – warstwy, kody, właściwości fizyczne
Model bez materiałów jest pustą skorupą. Architekt opisze kolor, konstruktor – klasę betonu, technolog – rodzaj żywicy epoksydowej. IFC umożliwia zagnieżdżanie warstw i odpowiednich właściwości (IfcMaterialProperties).
Dobre praktyki:
Kody norm: beton “C30/37‑F1”, stal “S355J2+N”, wełna “MW‑100‑035”.
Warstwy:
IfcMaterialLayerSetz grubością, przewodnictwem λ, gęstością ρ.Zestawienie: generuj z IFC do CSV; użyj w analizie LCA (Life Cycle Assessment).
Opis w standardzie powinien precyzować: kto kataloguje materiały, gdzie przechowuje się ich właściwości referencyjne (np. baza w EDB), jak aktualizować przy zmianach norm.
9. Klasyfikacje (bsDD i inne) – globalna interoperacyjność
Klasyfikacja to most z danymi spoza modelu: kosztorysy (CPV), planowanie (Uniclass), przetargi publiczne (PKWiU). Na poziomie IFC użyj IfcClassification + IfcClassificationReference.
Scenariusz:
IfcClassification.Name = "XXX"Identification = "XXX"Location = "https://…"
Jeśli krajowy system różni się od bsDD, wprowadź wiele wpisów – model może mieć dwie lub trzy równoległe klasyfikacje. Standard powinien też wskazać, jak aktualizować kody, gdy buildingSMART publikuje nową wersję słownika.
10. Grupowanie: IfcSystem i IfcGroup – porządek funkcji i prefabrykacji
Bez grup logicznych model przypomina misz‑masz obiektów.
IfcSystem– wspólna funkcja (np. instalacja HVAC VAV‑05, sieć sprężonego powietrza).IfcGroup– pakiet prefabrykatów (10 balkonów BLK‑SERIA‑A), partię montażową lub fazę roboczą.
Procedura firmowa powinna:
Definiować nazewnictwo (
HVAC_VAV05,BALKON_BLK‑A_PHASE3).Opisywać, kiedy tworzyć systemy (np. przy 50+ obiektach lub przy zmianie wykonawcy).
Określać eksport: czy wszystkie grupy trafiają do pliku koordynacyjnego, czy tylko te powyżej określonego progu kosztów.
Właściwie wykorzystane systemy ułatwiają etap instalacyjny i eksploatację (facility management), pozwalając przypisać całą sieć wentylacyjną do jednego zlecenia serwisowego.
Podsumowanie
Rozbudowanie dziesięciu kluczowych obszarów pokazuje, jak wiele detali składa się na „proste” pojęcie standardu IFC. Im dokładniej opracujesz i udokumentujesz powyższe zasady, tym mniej niespodzianek spotka Twój zespół w czasie koordynacji, budowy i późniejszego utrzymania obiektu. Standard to żywy dokument – regularnie go aktualizuj, testuj w pilotażach i ucząc się na błędach, poprawiaj. W ten sposób IFC stanie się nie tylko formatem wymiany plików, ale fundamentem przepływu wiarygodnych informacji w całym cyklu życia inwestycji.
