Surowe dane, dane podstawowe, dane wejściowe. Istnieje wiele określeń na dokumentację BIM zawierającą opis sytuacji istniejącej. Jedno jest pewne. Dokładne i rzetelne odzwierciedlenie sytuacji istniejącej daje ogromną przewagę na etapie projektowania.
Warto wiedzieć na jakie rodzaje dzielą się, jakie elementy zawierają oraz na co warto zwrócić uwagę przygotowując dane wejściowe. Zapraszam do kolejnej odsłony z serii poświęconej usystematyzowaniu wiedzy BIM w branży infrastrukturalnej w oparciu o norweski podręcznik do modelowania obiektów infrastrukturalnych V770.
Mam nadzieję, że dzięki poniższemu opracowaniu dowiesz się jak uniknąć odchyłek od projektu wynikających z nieakutalnych bądź niepoprawnych danych wejściowych.
Ten wpis jest kontynuacją serii ZACZNIJ OD POCZĄTKU – BIM W INFRASTRUKTURZE . Pierwszy wpis z tej serii znajdziesz pod tym linkiem: “Obiekty BIM W Infrastrukturze”
Spis treści
Dane wejściowe to zbiorcze określenie na dokumentację stanowiącej punkt wyjscia dla planowania, projektowania oraz budowy. Dane te opisują istniejące obiekty pod oraz nad powierzchnią terenu w obszarze planowanego projektu, w określonym czasie. Ogólnie rzecz biorąc, dane wyjściowe odzwierciedlają obecną sytuację.
Warto tutaj nadmienić, że dane wyjściowe mogą mieć różną postać. Mogą to być pliki cyfrowe pochodzące z pomiarów, zdjęcia z nalotów, ale także mapy w postaci papierowej (Do dzisiaj można takie dane spotkać).
W zależności od lokalizacji oraz wielkości inwestycji dane mogą być różnej jakości.
Przyjrzyjmy się typowym danym wejściowym występującym w projekcie infrastrukturalnym
1. Punkty osnowy geodezyjnej
Punkty osnowy nazywane także reperami są znakami geodezyjnymi o określonej rzędnej wysokości w przyjętym układzie odniesienia. Służą jako punkty referencyjne podczas przeprowadzania pomiarów geodezyjnych. W fazie budowy wyznaczają punkt odniesienia dla tyczenia obszaru robót, tyczenia nowych obiektów oraz jako odniesienie do systemu sterowania maszyn.
Ponadto punkty osnowy służą m.in:
- Do osadzenia chmur punktów, pomiarów fotogrametrycznych i laserowych
- do pomiaru powierzchni asfaltowych między istniejącą i nowo projektowaną sytuacją
- podczas budowy konstrukcji z wysoką dokładnością
2. Dane wysokościowe
Dane wysokościowe, jak sama nazwa wskazuje, opisują wysokościowe ukształtowanie istniejącego terenu powyżej oraz poniżej poziomu wody. Danymi tego typu mogą być m.in. chmura punktów, dane pomiarowe z instrumentów geodezyjnych, plan warstwicowy. Dane wysokościowe służą jako punkt wyjścia do stworzenia terenu powierzchni. Najlepsze odwzorowanie terenu otrzymuje się z chmury punktów, jednakże trzeba pamiętać, że często są to ogromne pliki, zawierające surowe nieobrobione dane. Idealnym rozwiązaniem są dane w postaci siatki trójkątów DTM.
3. Instalacje w gruncie
Dane opisujące istniejące sieci uzbrojenia podziemnego są zmorą każdego BIM Koordynatora. W większości przypadków dane te są najmniej dokładne, posiadają przybliżone położenie. Zdarza się, że instytuacja, która jest właścicielem sieci, nie posiada danych cyfrowych. Częstą praktyką jest więc zamawianie dodatkowych pomiarów w terenie. Istnieją przyrządy pozwalające określić dokładną pozycję, tj. georadary. Jednakże jest to wciąż nowinka technologiczna w budownictwie.
O jakich danych tutaj mówimy:
- Instalacje elektryczne:
- kable, kanały kablowe (wysokie napięcie, niskie napięcie, tele i więcej)
- studzienki,
- konstrukcje,
- Instalacje wodociągowe
- Rury wszystkich typów (ściekowe, kanalizacyjne, ciepłownicze i inne)
- Studzienki
- Konstukcje podziemne
- Fundamenty
- Spód ściany fundamentowej
- Pale, ścianki szczelinowe, ściągi
- Tunele, garaże i inne
4. Dane tematyczne (GIS)
Dane GIS (Geographic Information System), inaczej dane tematyczne opisują fizyczne oraz niefizyczne obiekty nad i pod terenem. W kontekście inwestycji infrastrukturalnej oraz jej oddziaływaniu na istniejące obszary są to bardzo wartościowe dane. Dane GIS to m.in. zbiór danych, takich jak np. plan zagospodarowania terenu, ukształtowanie terenu, hydrologia terenu, obszary leśne, obszary rolne itd.
Jakie jeszcze dane GIS możemy spotkać:
- sieć drogowa,
- instalacje podziemne,
- warunki gruntowe,
- budynki,
- granice nieruchomości,
- użytkowanie gruntów,
- obszary zanieczyszczone,
- zabytki kultury,
5. Warunki gruntowe
Typ danych „warstwy podziemne” opisują podłoże skalne, gleby i wody gruntowe pod powierzchnią terenu. Tak jak w przypadku sieci podziemnych, również w tym przypadku dane pozyskiwane wymagają dodatkowych pomiarów. Zlecane są odwierty geologiczne. Trzeba jednak zaznaczyć, że takie pojedyncze odwierty znajdują się czesto kilkanaście, metrów od siebie. Tak więc model warstw podziemych w 3D obarczony jest błędem. Przy większych inwestycjach zlecane są dokładne dane.
6. Dane o tunelach
W krajach górzystych, szczególnie w Norwegii są to często spotykane dane. Dane te przedstawiają istniejące tunele oraz górtwór, który okala tunel. Najczęstrzą formą danych jest chmura punktów.
7. Dokumentacja z poprzednich faz projektu
W każdej kolejnej fazie projektu, jako punkt wyjścia służy dokumentacja stworzona w poprzedniej fazie. Czyli przykładowo dokumentacja z fazy planowania, studium korytarzowego jest dokumentacją, która służy jako podstawa dla dokumentacji budowlanej. Często jakość danych wejściowych jest niższa, aczkolwiek dokumentacja ta daje nam bardzo duży pogląd tego co zostało zrobione. Mogą to być dane wyjściowe, modele, rysunki, raporty, zdjęcia.
8. Inne plany
Inne plany, dokumenty, które mogą być ptzydatne. Np. Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego, Planowane Inwestycje.
W projektach infrastrukturalnych, w których używany jest BIM to BIM Koordynator odpowiada za jakość danych wejściowych. Jednakże w tym obszarze pracuje we współpracy z branżystami. W przypadku danych jak np. sieci uzbrojenia, branżysta ma lepszy obraz tego co jest dostępne oraz jakie pomiary dodatkowe należałoby wykonać. Zadaniem BIM Koordynatora jest zamówienie, pobranie oraz konwersja danych do odpowiedniego formatu, tak, aby branżysta miał z czym pracować.
W Norwegii, dane przechowywane są w różnych systemach referencyjnych w zależności od tego kto jest ich właścicielem. Przykładowo właściciele sieci wykorzystują swoje dane do utrzymania. Takie dane są przechowywane w systemie UTM, który pokrywa większy obszar kraju (W Norwegii 4 obszary). Natomiast projektowanie nowych obiektów przeprowadzane jest w systemie NTM, który charakteryzuje większa dokładność (W Norwegii 24 obszary). Tak więc jednym z zadań BIM Koordynatora jest transformacja danych do odpowiedniego systemu referencyjnego. Brak tranfsormacji danych, może mieć skutki w postaci kosztownych odchyleń na etapie budowy.
Dobrą praktyką jest zapisanie wszystkich danych trafiających do projektu w prostym arkuszu Excel. Przy dużej ilośći plików pozwala to uniknąć sytuacji, w której np. dane się zagubiły bądź zostały zamówione powtórnie. Taki arkusz możemy wysłać do branżystów oraz na podstawie tego stworzyć listę brakujących danych.
W zależności od typu danych format może się różnić. W Norwegii najczęściej spotykanym formatem danych wejściowych jest format SOSI, o którym pisałem tutaj: http://bimcorner.com/pl/obiekty-bim-w-infrastrukturze/
Dane wysokościowe zawierające ukształtowanie terenu w postaci siatki dostarczane w formacie LandXML. Chmury punktów w formatach XYZ oraz LAS. Dane GIS w formacie SOSI oraz SHP. Repery dostarczane są w formacie KOF. Ortofotomapa jest zapisana w formacie ECW lub TIFF. Więcej o formatach BIM znajdziesz tutaj: http://bimcorner.com/pl/czy-ifc-to-najlepszy-format-bim/
Rolą BIM Koordynatora jest doprowadzenie wszystkich formatów używanych w projekcie do jednego wspólnego. Najczęściej jest to format DWG lub DGN, który może zostać otworzony w wielu programach
Każdy plik trafiający do projektu powinien jednoznacznie wskazywać jakiego typu dane zawiera. Jednakże projekt może mieć swoje własne nazewnictwo. Chciałbym przedstawić sposób jaki jest zasugerowany w podręczniku V770. Nazewnictwo opiera się bezpośrednio na typie danych, o których przeczytać możesz wyżej.
Jak więc powinien nazywać się plik zawierający poszczególny rodzaj danych?
Chciałbym, żebyś z tego wpisu zapamiętał/a, że dane wejściowe są równie ważne jak modele BIM. To ich dokładność rzutuje na jakość projektu. Aby ułatwić Tobie zapamiętanie wszystkich typów danych przygotowałem infografikę, którą możesz sobie wydrukować i powiesić nad biurkiem.
Daj znać, czy ta lista się Tobie przydała.
Kończąc, już teraz zapraszam Cię do kolejnych wpisów poświęconych BIM w Infrastrukturze. Kolejnym tematem będą modele sytuacji istniejącej.
Dopiero się rozkręcam 🙂
